Vakantiedagen opbouw, opname en verval: wat zijn de spelregels?
Blog -Vakantiedagen opbouw, opname en verval: wat zijn de spelregels?
Vakantiedagen zijn voor werknemers een belangrijk onderdeel van hun arbeidsvoorwaarden. In Nederland heeft elke werknemer recht op minimaal 20 wettelijke vakantiedagen per jaar, bovenop eventuele bovenwettelijke vakantiedagen. Maar hoe bouw je deze dagen op, hoe neem je ze op en wat gebeurt er als je ze niet opneemt? In deze blog bespreken we de regels en procedures rondom vakantiedagen. We gaan ook in op situaties waarin je ziek bent of wanneer je werkgever vakantiedagen wil inhouden of opleggen. Kortom, alles wat jij moet weten over vakantiedagen in Nederland.
Vakantiedagen: waar heb ik recht op?
In Nederland hebben werknemers rechts op een minimum aantal vakantiedagen per jaar. Dit minimum is wettelijk vastgelegd en bedraagt 4 keer de wekelijkse arbeidsduur. Werknemers met een fulltime dienstverband van 40 uur hebben in dit geval recht op minimaal 20 wettelijke vakantiedagen per jaar. Daarnaast kan in de arbeidsovereenkomst of geldende CAO bovenwettelijke vakantiedagen zijn afgesproken. Bovenwettelijke vakantiedagen zijn extra vakantiedagen bovenop de wettelijke vakantiedagen. Naast vakantiedagen hebben werknemers recht op vakantiegeld. Het vakantiegeld bedraagt 8% van het brutoloon en wordt vaak eens per jaar uitbetaald in de maand mei of juni.
Opnemen van vakantiedagen
Het opnemen van vakantiedagen gaat in onderling overleg tussen werknemer en werkgever. Het is belangrijk dat de aanvragen van vakantieopnames worden vastgelegd, dit kan zowel schriftelijk als middels een digitaal systeem gaan. Werkgevers hebben na het ontvangen van de aanvraag twee weken de tijd om de aanvraag goed of af te keuren, na deze twee weken mag de werknemer ervan uitgaan dat de vakantieaanvraag is goedgekeurd.
Als werkgever mag je een vakantieaanvraag weigeren, maar dit kan alleen als er sprake is van een gewichtige reden. Een gewichtige reden kan zijn wanneer het bedrijf in een piekperiode zit qua werkzaamheden of wanneer er bijvoorbeeld geen of weinig personeel beschikbaar is in de aangevraagde vakantieperiode. Mocht de aangevraagde vakantieperiode geweigerd worden door werkgever, dan is het wel van belang dat werkgever een alternatief voorstelt. Als je als werknemer al eerder vakantiedagen hebt opgenomen en daardoor niet genoeg vakantiedagen over hebt voor een nieuwe aanvraag, heeft de werkgever het recht om de aanvraag af te keuren.
Een werkgever kan een werknemer niet dwingen om vakantiedagen op te nemen, wel kan een werkgever in een aantal gevallen de werknemer vragen om vakantiedagen op te nemen. Wanneer je als werkgever dit verzoek wilt indienen, is het van belang dat je de werknemers hier tijdig over informeert. Dit kan bijvoorbeeld wanneer een bedrijf besluit een collectieve bedrijfssluiting in te voeren, vaak zie je dit op feestdagen zoals de vrijdag na Hemelvaartsdag. Ook wanneer een werknemer aan het einde van het jaar een hoog vakantiesaldo heeft of wanneer een werknemer al een langere periode ziek is, kun je de werknemer verzoeken om vakantiedagen op te nemen. In het geval van langdurig ziekte kun je een werknemer hier nooit toe dwingen.
Vakantiedagen tijdens ziekte
Hoe zit het met vakantiedagen en ziekte? Wanneer een werknemer gedurende een (langere) periode ziek is, loopt de opbouw van wettelijke vakantiedagen gewoon door. De opbouw van bovenwettelijke vakantiedagen loopt niet altijd door, hierover kunnen tijdens ziekte afwijkende afspraken worden gemaakt.
Als een werknemer tijdens ziekte een aantal vakantiedagen wil opnemen, dan is dit mogelijk wanneer de werkgever hiermee akkoord gaat. Als werkgever kun je dit verzoek namelijk weigeren wanneer het vermoeden bestaat dat dit de re-integratie van de werknemer kan belemmeren. Wel is het verstandig om in dit geval advies op te vragen bij de bedrijfsarts. Wanneer de vakantieaanvraag tijdens de ziekteperiode wordt goedgekeurd door de werkgever, krijgt de werknemer gedurende de vakantieperiode 100% van zijn salaris doorbetaald, ook wanneer het loon bij ziekte eigenlijk lager is. De werkgever dient wel schriftelijk toestemming te vragen aan de werknemer om het vakantiesaldo aan te passen, zonder toestemming mogen de vakantiedagen niet afgeschreven worden.
Op het moment dat een werknemer ziek wordt tijdens zijn vakantie, kan de werknemer dit melden bij zijn werkgever. De vakantiedagen waarop de werknemer ziek is geweest tellen dan niet mee en worden omgezet in ziektedagen. Wel dient de werknemer zich te houden aan het bij de werkgever geldende verzuimprotocol.
Vervallen vakantiedagen
Wettelijke vakantie dagen die niet zijn opgenomen komen een half jaar na het jaar van opbouw te vervallen. De wettelijke vakantiedagen van 2022 vervallen dus op 1 juli 2023. Als werkgever is het van belang om werknemers tijdig (schriftelijk) te informeren dat de wettelijke vakantiedagen komen te vervallen. Zo heeft de werknemer de mogelijkheid om de resterende vakantiedagen op te nemen. Gebeurt dit niet, dan kan de werknemer alsnog aanspraak maken op de niet opgenomen vakantiedagen. Bovenwettelijke vakantiedagen vervallen vijf jaar na het jaar waarin de vakantiedagen zijn opgebouwd.
Uitbetalen vakantiedagen
Opgebouwde, maar niet opgenomen, wettelijke vakantiedagen kunnen op verzoek van werknemer of werkgever niet worden uitbetaald gedurende de looptijd van de arbeidsovereenkomst. Dit kan alleen wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd. In dat geval kan het resterende wettelijke vakantiesaldo worden uitbetaald aan de werknemer. Bovenwettelijke vakantiedagen mogen op verzoek wel worden uitbetaald. Werknemer en werkgever kunnen elkaar hiertoe echter niet verplichten. Bij de uitbetaling van vakantiedagen wordt er meer belasting ingehouden dan over het reguliere salaris. De Belastingdienst hanteert in dit geval namelijk het hogere ‘bijzonder tarief’. Wat dit precies betekent voor de uitbetaling van de vakantiedagen hangt af van het salaris.